کیفیت زندگی‌کاری و تبیین نقش پیش‌بینی‌کننده‌ مؤلفه‌های آن با توانمندسازی روان‌شناختی معلمان ابتدایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه بیرجند

2 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه بیرجند

3 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه بیرجند

4 استادیار گروه تربیت‌بدنی دانشگاه بیرجند

چکیده

اندیشه­های تازه و دگرگونی­های اساسی که در قلمرو مدیریت منابع انسانی پدید آمده، موجب شده تا راه برای بهره­گیری از توان تخصصی کارکنان میسر شود و توجه مدیران به کارکنان به­عنوان مهم­ترین سرمایه­ سازمان، معطوف گردیده است. این امر موجب طراحی و تدارک برنامه­های گسترده و متنوع جهت ارتقای توان تخصصی و حرفه­ای کارکنان، بالندگی، رضایت، دلبستگی و بهبود کیفیت زندگی­کاری آنان نیز شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت زندگی­کاری و تبیین نقش پیش­بینی­کننده­ مؤلفه­های آن با توانمندسازی روان­شناختی معلمان مدارس ابتدایی شهر بیرجند انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی- همبستگی و جامعه آماری پژوهش، کلیه­معلمان پایه­ چهارم و پنجم مدارس ابتدایی در سال تحصیلی 90-1391 بوده­اند. حجم نمونه با توجه به جدول کرجسی و مورگان، 188 نفر برآورد و به صورت تصادفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده­ها دو پرسش­نامه­ کیفیت زندگی­کاری والتون (1973) و توانمندسازی روان­شناختی اسپریتزر (1995)، که اعتبار آن­ها به کمک آلفای کرونباخ به ترتیب 895/0 و 827/0 تعیین گردید. نتایج نشان داد وضعیت کیفیت زندگی­کاری و توانمندسازی روان­شناختی معلمان در سطحی بالاتر از میانگین بود. بین کیفیت زندگی­کاری و مؤلفه­های آن به­غیر از مؤلفه­ "فضای کلی زندگی" با توانمندسازی روان­شناختی رابطه­ معنی­داری وجود دارد. از بین مؤلفه­های کیفیت زندگی­کاری، به ترتیب اولویت "وابستگی اجتماعی زندگی­کاری"، " تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم" و "توسعه­ قابلیت­های انسانی"، پیشی­بینی­کننده­های معنی­داری برای توانمندسازی روان­شناختی هستند. بین مؤلفه­های کیفیت زندگی­کاری و مؤلفه­های توانمندسازی روان­شناختی، معلمان مرد و زن در مجموع تفاوت معنی­داری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Quality of Work life and the Explanation of Predictive Role of its Components in Psychological Empowerment of Primary Teachers

نویسندگان [English]

  • Mohammadhossein Fouroghiniya 1
  • Hadi Pourshafei 2
  • Ahmad Khamesan 3
  • Jafar Khoshbakhti 4
1 Master of Educational Management, Birjand University
2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Birjand University
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Birjand University
4 Assistant Professor of Physical Education, Birjand University
چکیده [English]

By new reflections and basic changes which have been made in the field of Human Resources Administration (HRA), the way for using the professional ability of employees has paved and managers pay more attention to workers who are the main property of organizations. This has caused to design and provide spread and various programs in order to improve the professional ability of employees, boasts, satisfaction, affection and also the quality of their work life. This research has been done with the aim of investigating the quality of work life and making clear the role of its predictive terms with psychological empowerment of primary teachers in Birjand. The research method was descriptive-corrolational and the statistic society was all the teachers of grades 4 and 5 in Birjand primary schools in academic years 1390_91. The samples size has been estimated base on Korchi and Murugan chart and was 188 teachers whom have been chosen by Random Sampling. The research tools were two questionnaires: Quality of Work Life (Walton, 1973) and Psychological Empowerment (Spreatrez, 1995), which their reliabilities were respectively 0/895 and 0/827, base on Conbach’s Alpha. The results showed that the condition of quality of work life and psychological empowerment of teachers were higher than average. There were statistically significant correlation between the components of quality of work life (instead of general atmosphere) and psychological empowerment. In addition, social dependence of work life, securing the opportunity of growth, continuing security and expanding the human abilities predicts psychological empowerment. Furthermore, there were statistically significant differences between the components of quality of work life and psychological empowerment of male and female teachers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the quality of work life
  • psychological empowerment
  • primary schools teachers

مراجع

  1. ابطحی، س.، و عابسی. (1386). توانمندسازی کارکنان. کرج: مؤسسه‌ تحقیقات و آموزش مدیریت.
  2. احمدی، پ.، صفری کهره، م.، و نعمتی، س. (1390). مدیریت توانمندسازی کارکنان. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  3. اسمیت، ج. (1381). توانمندسازی کارکنان. ترجمه‌ سعید باقریان. تهران: خرم.
  4. انصاری، م، رحمانی یوشانلوئی، ح، اسکویی، و، و حسینی، ا. (1390). شناسایی عوامل و طراحی مدل مفهومی توانمندسازی نیروی انسانی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (مطالعه موردی). مدیریت دولتی، 3(7)، 23-40.
  5. ایزدی یزدان‌آبادی، ا.، و نوشه‌ور، ح. (1389). ویژگی‌های شغلی دبیران و رابطه‌ آن با توانمندسازی. فصلنامه‌ پژوهش مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 2(3)، 167- 187.
  6. پرداختچی، م، احمدی، غ، و آرزومندی، ف. (1388). بررسی رابطه‌ بین کیفیت زندگی‌کاری و فرسودگی شغلی مدیران و معلمان مدارس شهرستان تاکستان. فصلنامه‌ی رهبری و مدیریت آموزشی، 3(3)، 25-50.
  7. پرداختچی، م.، قهرمانی، م.، و گلدوست جویباری، ی. (1388). کیفیت زندگی‌کاری. تهران: به آوران.
  8. تورانی، س، یزدی فیض‌آبادی، و، و گوهری، م. (1387). رابطه‌ جو توانمندسازی با ادراک کارکنان در بیمارستان‌های آموزشی کرمان. فصلنامه‌ پژوهشی مدیریت سلامت،ا (31)، 17-26.
  9. خورسندی، م، جهانی، ف، رفیعی، م، و فرازی، ع. (1389). کیفیت زندگی‌کاری مرتبط با سلامتی کارکنان ستاد و بیمارستان‌های تابع دانشگاه علوم پزشکی اراک 1387. مجله‌ علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، 13(1)، .40-48.
  10. داوودی، س. (1377). بررسی کیفیت زندگی‌کاری بر رضایت شغلی و حوادث شغلی در بین کارکنان عملیاتی شاغل در مجتمع فولاد مبارکه. پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
  11. دولان، ش.، و شولر، د. (1375). مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی. ترجمه‌ محمدعلی طوسی و محمد صائبی. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
  12. سلیمانی، ن.، و مطهری، ا. (1388). رابطه‌ی توانمندسازی و تعهد شغلی مدیران در مدارس استان سمنان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه‌ریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 23، 101-122.
  13. سیدعامری، م، محرم‌زاده، م، و قلیزاد، ل. (1388). وضعیت شاخص‌های توانمندسازی و ارتباط آن با عوامل فردی در بین مربیان اداره‌ی کل تربیت بدنی شهر ارومیه. مدیریت آموزشی، (2)، 21-34.
  14. صیادی تورانلو، ح، جمالی، ر، و منصوری، ح. (1388). بررسی رابطه‌ بین کیفیت زندگی‌کاری و تعهدسازمانی: مطالعه‌ی موردی کارکنان آموزش و پرورش یزد. مجله‌ علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 5(1)، 113-136.
  15. ضیایی بیگدلی، م. (1388). بررسی نقش اجتماعی سازمان کار بر کیفیت زندگی‌کاری کارگران کارخانه‌های صنعتی (مطالعه‌ موردی استان آذربایجان شرقی). جامعه شناسی کاربردی، 21(37)، 105- 122.
  16. عبدالهی، ب.، و نوه ابراهیم، ع. (1386). توانمندسازی کارکنان کلید طلایی مدیریت منابع انسانی. تهران: ویرایش.
  17. عنایتی، ت، صالحی، م، و خوش‌باور رستمی، ر. (1389). بررسی کیفیت زندگی‌کاری کارکنان آموزش و پرورش. فصلنامه‌ تحقیقات مدیریت آموزشی، (3)، 159-175.
  18. فرنیا، م.، و شجاعی، خ. (1388). بررسی رابطه‌ بین کیفیت زندگی‌کاری مدیران با بهره‌وری آنان در مدارس شهرستان سردشت در سال تحصیلی 1388-1387 علوم تربیتی، 2(5)، 161-184.
  19. قلی‌فر، ا، حجازی، س، حسینی، س، و رضایی، ع. (1390). تحلیل عاملی تأییدی مؤلفه‌های لازم برای ارتقای توانمندی اعضای هیأت علمی دنشکده‌های کشاورزی ایران. فصلنامه‌ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، (60)، 37- 58.
  20. کامینگز، ت.، اورلی، ج، و کریستوفر،. (1375). توسعه‌ سازمان و تحول. ترجمه‌ عباس محمدزاده. تهران: مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.
  21. کفاشی، م.، و حاتمی نژاد، د. (1388). بررسی و تبیین عوامل مؤثر بر توانمندسازی کارکنان بخش درمان تأمین اجتماعی استان گلستان در سال 1388. فصلنامه‌ پژوهش اجتماعی، 2(5)، 64-95.
  22. کینلا، د. (1383). توانمندسازی منابع انسانی. ترجمه‌ی مهدی ایران نژاد پاریزی و معصومعلی سلیمیان. تهران: ایران.
  23. محمدی، ا، سرهنگی، ف،عبادی، ع، دانشمندی، م، رئیسی‌فر، ا، امیری، ف، و حاجی امینی، ز. (1390). ارتباط مشکلات روان‌شناختی با کیفیت زندگی‌کاری پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه. مجله‌ پرستاری مراقبت ویژه، 4(3)، 135-140.
  24. مورهد، گ.، و گریفین، ر. (1374). رفتارسازمانی. ترجمه‌ غلامرضامعمارزاده. تهران: مروارید.
  25. موغلی، ع، حسن‌پور، ا، و حسن‌پور، م. (1388). بررسی ارتباط بین توانمندسازی و تعهدسازمانی کارکنان در مناطق نوزده‌گانه‌ی سازمان آموزش و پرورش شهر تهران. نشریه‌ی مدیریت دولتی، 1(2)، 119-132.
  26. میرکمالی، س.، و نارنجی ثانی، ف. (1387). بررسی رابطه‌ی کیفیت زندگی‌کاری و رضایت شغلی بین اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های تهران و صنعتی شریف. فصلنامه‌ی پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، (48)، 71-101.
  27. میرکمالی، س.، و ناستیزایی، ن. (1389). بررسی رابطه‌ی توانمندسازی روان‌شناختی با رضایت شغلی در پرسنل پرستاری. فصلنامه‌ دانشکده‌ی پرستاری و مامایی ارومیه، 8 (2)، 104-113.
  28. نورشاهی، ن.، و سمیعی، ح.(1390). بررسی کیفیت زندگی‌کاری اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های دولتی ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن. فصلنامه‌ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، (59)، 91-114.
  29. یوسفی سعیدآبادی، ر، حسن‌زاده،ر، و اسماعیل تبار، ف. (1389). رابطه‌ رهبری خدمتگزار و کیفیت زندگی‌کاری کارکنان در سازمان بیمه خدمات درمانی تهران. فصلنامه‌ تحقیقات مدیریت آموزشی، (3)، 31-48.
  30. Bangkoedphol, P. (2007). Relationships between Factors, quality of working life and job performance of professional nurses in private hospitals, A thesis submitted in partial Fulfillment of the requirements for the degree of master ofnursing management. Mahidol University.
  31. Considine, G. & Callus,R.(2001)." The Quality of work life of Australian Employees the development of an index". AC/RRT Working paper 73. University of Sydney
  32. Nelson, E. &Mona, E. (1997).The relationship between teacher empowerment and principal leadership styles .unpublished Doctoral dissertation, Pennsylvania state university.
  33. Spreitzer, G. M. (1995)."Psychological empowerment in the workplace:Dimension. Measurement and validation". Academy of management Journal, 1372-1445.
  34. Walton, R. E. (1973). "Quality of work life:What is it"?Sloan management review, Fall.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار