مفهوم ‏سازی فرایند تسهیم دانش بین اعضای هیات‏ علمی در محیط ‏های دانشگاهی: نظریه‌ای داده بنیاد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شیراز

2 استاد دانشگاه شهید بهشتی

3 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

4 استادیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف پژوهش حاضر نظریه‏پردازی در ارتباط با فرایند تسهیم دانش بین اعضای هیات علمی در محیط‏های دانشگاهی است. به این منظور با استفاده از راهبرد پژوهشی نظریه‏پردازی داده بنیاد، ضمن مصاحبه فردی با 16 نفر از اعضای هیات علمی، تجارب اعضای هیات ‏علمی در ارتباط با فرایند تسهیم دانش با رویکردی کیفی و استقرایی مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از طرح نظام‏مند، با پشت سر گذاشتن مراحل مختلف مفهوم‏پردازی، نظریه‏ای در این زمینه تکوین یافت. نتایج تحلیل داده‌ها در طی سه مرحله، کدگذاری باز، محوری و انتخابی حاکی از 9 مقوله اصلی بود که مقاله حاضر یافته‏های مطالعه را در قالب مدل پارادایمی شامل: شرایط ‏علّی (انگیزه‌های درونی و بیرونی)؛ مقوله کانونی (تمایل اعضای هیات ‏علمی به تسهیم غیرمستقیم دانش با همکاران)؛ راهبردها / تعاملات تسهیم دانش (فردی، نوشتاری و شبکه‏ساز)؛ زمینه یا بستر (بستر درون فردی، بستر سازمانی)؛ شرایط مداخله‌گر (نگاه به دانش‏آفرینی دانشگاهی) و ره‏آورد (پیامد فردی و گفتمان‏زایی بین‏نسلی و بین‏رشته‏ای) و روابط بین ابعاد مختلف آن­را در محیط‏های دانشگاهی، تحلیل می‌نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Conceptualizing Knowledge Sharing Process among Faculty Members in Academic Contexts: A Grounded Theory

نویسندگان [English]

  • Ghasem Salimi 1
  • Zahra Sabbaghian 2
  • Hasan DanaeeFard 3
  • Mahmoud Abolghasemi 4
1 Assistant Professor of Shiraz University
2 Professor of Shahid Beheshti University
3 Associate Professor Tarbiat Modares University
4 Assistant Professor Shahid Beheshti University
چکیده [English]

This study seeks to conceptualize knowledge sharing process among faculty members at academic contexts. With inductive approach, the method of study was the systematic grounded theory. Sixteen semi-structured interviews were conducted in two Iranian universities to explore the way respondents’ share their knowledge of teaching and research with their colleagues. The qualitative findings  with paradigmic model explored nine main components in knowledge sharing among faculty members which are: (a) causal conditions(internal motivators, external motivators) (b), main category (willingness to share knowledge indirectly with colleagues)(c), written, personal and networking as the strategy (d), context (interpersonal context, interorganizational context) (e), Intervening conditions (perspectives in knowledge production) (f),outcomes (individual outcomes and making intergenerational and interdisciplinary dialogue).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Higher education
  • Knowledge sharing
  • Faculty members
  • Grounded theory
استراس، آنسلم و کوربین، جولیت. (1385). اصول روش تحقیق کیفی: نظریۀ مبنایی؛ رویه‌ها و شیوه‌ها؛ ترجمه بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
حسین قلی­زاده، رضوان  و میرکمالی، محمد. (1389). عوامل کلیدی موثر بر اشتراک دانش؛ مطالعه موردی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال سوم، شماره 1، 78-61.
سهرابی یورتچی، بابک؛ رئیسی وانایی، ایمان و شفیعا، سپیده.(1389). ارائه الگویی کاربردی برای سنجش میزان توانمندی تسهیم دانش (بررسی دانشگاه­های تهران) ، فصلنامه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، دوره 26، شماره 1، 28-5.
الوانی، مهدی؛ زارعی متین، حسن و پاشازاده، حسن. (1388). طرّاحیوتبیینمدلتولیدوتسهیمدانشدردانشگاه. مدیریت در دانشگاه اسلامی،44سالسیزدهم،شماره 4. صص 24-3.
اعرابی، محمد و موسوی، سعید .(1388). الگوی استراتژیک مدیریت دانش برای ارتقاء عملکرد  پژوهشگاه­ها. فصلنامه پژوهش و برنامه‏ریزی در آموزش عالی، شماره 51، صص 26-1.
دانایی فرد، حسن. (1384).  تئوری‏پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی: استراتژی مفهوم‏سازی تئوری بنیادی. دو ماهنامه دانشور رفتار، سال 12، شماره 11، صص 70-57.
علیزاده، ندا؛ پزشکی راد، غلامرضا و صدیقی، حسن. (1389). بررسی نگرش اعضای هیات علمی پیرامون تسهیم دانش در موسسات آموزش‏عالی: مطالعه موردی دانشکده‏های کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، فصلنامه آموزش عالی، سال سوم، شماره 2.صص 138- 125.
نادی، محمد علی. (1386). ارتباط بین مدیریت دانش، مدیریت کیفیت و مولفه های آن با ابعاد سازمان­های یادگیرنده به منظور ارائه معادلات پیش بین ریاضی در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 4. رساله دکتری. دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
خاکپور، عباس. (1389). رابطه فرهنگ سازمانی دانش‏مدار و فرایندهای مدیریت دانش: مطالعه موردی: واحدهای (آموزشی- پژوهشی) جهاد دانشگاهی ایران. رساله دکتری. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
محمدی فاتح، اصغر؛ سبحانی، محمد صادق و محمدی، داریوش. (1387). مدیریت دانش: رویکردی جامع. تهران، پویش.
طالب نژاد، احمد. (1387). طراحی و تبیین راهبردهای دانش‏آفرینی در دانشگاه‏های جمهوری اسلامی ایران. رساله دکتری. دانشگاه شهید بهشتی تهران.
بابازاده، علی. (1386). امکان­سنجی کاربرد مدیریت دانش در دانشگاه شهید بهشتی از دیدگاه اعضای هیأت علمی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد. دانشکده مدیریت دانشگاه شهید بهشتی تهران.
 
Abrams, L. C., Cross, R., Lesser, E., & Levin, D. Z. (2003). Nurturing interpersonal trust in knowledge-sharing networks. The Academy of Management Executive, 17(4), 64−77.
Adhikari, D. R. (2010).Knowledge management in academic institutions. International Journal of Educational Management, 24 (2), 94-104.
Alavi, M., & Leidner, D. (2001). Review: knowledge management and knowledge management systems: conceptual foundations and research issues. MIS Quarterly, 25(1), 107-136.
Antal, A, B. & Richebe, N. (2009). Apassion for giving a passion for sharing, anderstanding knowledge sharing as gift exchange in academia, Journal of Management Inquiry, Vol 18, No 1. 78-95.
Babalhavaeji, F., & Jafarzadeh Kermani, Z. (2007).Knowledge sharing behavior influences: a case of Library and Information Science faculties in Iran. Malaysian Journal of Library & Information Science, 16, (1), 1-14.
Biloslavo, R & Trnavcevic, A. (2007).Knowledge Management Audit in a Higher Educational Institution: A Case Study, Knowledge and Process Management, 14 (4), 275–286.
Birkinshaw,J., & Sheehan,T.(2002). Managing the knowledge life cycle. MIT Sloan Management Rewive, 44(1), 75-83.
Blackman, D & Kennedy, M. (2009). Knowledge management and effective university governance. Journal of knowledge management. 13 (6), 547-563.
Bock, G. -W., Zmud, R. W., Kim, Y. -G., & Lee, J. -N. (2005). Behavioral intention formation in knowledge sharing: Examining the roles of extrinsic motivators, social-psychological forces, and organizational climate. MIS Quarterly, 29(1), 87−111.
Bock, G. W., & Kim, Y. (2002). Breaking the myths of rewards: an exploratory study of attitudes about knowledge sharing. Information Resources Management Journal, 15(2), 14—21.
Chen, S. S., Chuang, Y. W., & Chen, P. Y. (2012). Behavioral intention formation in knowledge sharing: Examining the roles of KMS quality, KMS self-efficacy, and organizational climate. Knowledge-based Systems, 31, 106-118.
Cheng M.Y, Ho J, S. Y, and Lau P. M. (2009). Knowledge Sharing in Academic Institutions: a Study of Multimedia UniversityMalaysia. Electronic Journal of Knowledge Management, 7 (3), 313 – 324. available online at www.ejkm com.
Cho, H., Chen, M., & Chung, S. (2010). Testing an Integrative Theoretical Model of Knowledge-Sharing Behavior in the Context of Wikipedia. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(6), 1198-1212.
Choo, C. W., & Bontis, N. (2002). The strategic management of intellectual capital and organizational knowledge. New York, OxfordUniversity Press.
Connelly, C. E., & Kelloway, E. K. (2003). Predictors of employees' perceptions of knowledge sharing cultures. Leadership & Organization Development Journal, 24(5/6), 294−301.
Constant, D., Kiesler, S., & Sproull, L.(1994). What`s mine is ours, or is it? A study of attitudes about information Sharing . Information Systems Research, 5(4), 400-421.
Corbitt, B., Bradley, T. and Thanasankit, T. (2005).Factors influencing the implementation and use of a portal for knowledge management in higher education. Proceedings of the 9th Pacific Asia Conference on Information Systems, Bangkok.
Coukos-Semmel, E. (2002). Knowledge management: Processes and strategies used in United States research universities. FloridaAtlanticUniversity. ProQuest Dissertations and Theses, 318 p.
Creswell, J. W. (2002). Qualitative inquiry & research design: choosing among five approaches. Second edition, Thousand Oaks, Sage Publication.
Davenport, T. H., & Prusak, L. (2000). Working knowledge: How organizations manage what they know .Boston, MA: Harvard Business School Press.
De Long, D. W., & Fahey, L. (2000). Diagnosing cultural barriers to knowledge management. Academy of Management Executive, 14(4), 113−127.
Lin, H.-F. (2007). Knowledge sharing and firm innovation capability: an empirical study. International Journal of Manpower, 28, 315-332.
Muller, R. M., Spiliopoulou, M., & Lenz, H.-J. (2005). the Influence of Incentives and Culture on Knowledge Sharing. Proceedings of the Annual Hawaii International Conference on System Sciences, 247.
Gupta, A. K. & Govindarajan, V. (2000). Knowledge management`s social dimention: Lessons from Nucor steel. Sloan management Review, 42(1), 71-81.
Hansen, S & Avital, M. (2005).Share and share alike: The social and technological influences on knowledge sharing behavior. Sports: Working papers on Information Systems.
Hoehle, H & Pauleen, D. (2008). KM Among Academics: Do as I teach not as I do. 19th Australasian Conference on Information Systems, 401-411. http://aisel.aisnet.org/acis2008/14/
Howell, K. E., & Annansingh, F. (2012). Knowledge generation and sharing in UK universities: A tale of two cultures? International Journal of Information Management, http://dx.doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2012.05.003
Kankanhalli, A., Tan, B. C. Y., & Wei, K.-K. (2005). Contributing Knowledge to Electronic Knowledge Repositories: An Empirical Investigation. Mis Quarterly: Management Information Systems, 29(1), 113-143.
Kim, S., & Lee, H. (2006). The impact of organizational context and information technology on employee knowledge-sharing capabilities. Public Administration Review, 66(3), 370−385.
Kim, S & Ju, B. (2008). An analysis of faculty perceptions: Attitudes toward knowledge sharing and collaboration in an academic institution. Library & Information Science Research, 30, 282–290.
Lee H., & Roth, G. L. (2009). A conceptual framework for examining knowledge management in higher education contexts. New Horizons in Adult Education and Human Resource Development, 23(4), 22-37. http://education.fiu.edu/newhorizons.
Lou, S.J., Yang, Y. S., Shih, R.C. (2007). A study on the knowledge sharing behaviour of information management instructors at technological universities in Taiwan, World Transactions on Engineering and Technology Education, (6), 1, 143-149.
Ma, Will W.K. & Yuen, Allan H. K. (2011). Understanding online knowledge sharing: An interpersonal relationship perspective .Computers & Education, 56, (1), 210-219.
Mamta, B., & Jayanthi, R. (2012). Enhancing the teaching-learning process: a knowledge management approach. International Journal of Educational Management, 26(3), 313-329.
Martin, J. S., & Marion, R. (2005).Higher education leadership roles in knowledge processing, The Learning Organization, 12 (2), 140-151.
McCarthy, A. F. (2006). Knowledge management: Evaluating strategies and processes used in higher education. Nova Southeastern University. ProQuest Dissertations and Theses, 207 p.
Milam, J. (2001). Knowledge Management for Higher Education. Retrieved January 06, 2010, from: http://www.ericdigests.org/2003-1/higher.htm
Mooradian, T., Renzl, B., & Matzler, K. (2006). Who Trusts? Personality, Trust and Knowledge Sharing. Management Learning, 37, 4, 523-540.
Piccoli, G; Ahmad, R and Ives, B, (2001). Knowledge management in academia: A proposed framework, Journal of Information Technology and Management, 1, (4), 229–245.
Renzl, B.(2008).Trust in management and knowledge sharing: The mediating effects of fear and knowledge documentation, Omega, 36 (2), pp. 206-220.
Rowley, J. (2000). Is higher education ready for knowledge management? International Journal of Educational Management, 14(7), 325-332.
Seba, I; Rowley, J & Lambert, S.(2012).Factors affecting attitudes and intentions towards knowledge sharing in the Dubai Police Force, International Journal of Information Management, In Press, Corrected Proof, Available online 11 January2012.
Sohail, M, S & Daud, S. (2009).Knowledge sharing in higher education institutions: Perspectives from Malaysia, VINE: The journal of information and knowledge management systems, Vol. 39 No. 2, 125-142.
Soller, A. L. (2002). Computational analysis of knowledge sharing in collaborative distance learning. University of Pittsburgh. ProQuest Dissertations and Theses, 162 p.
Teh PL, Ho JSY, Yong CC, Yew SY. (2010). Internet self-efficacy, computer self-efficacy and cultural factors on knowledge sharing behavior. African Journal of Business Management, 4(18), 4086-4095, 18 December, 2010. Available online at http://www.academicjournals.org/AJBM.
Tikhomirova, N; Gritsenko, A & Pechenkin, A. (2008).University approach to knowledge management. The Journal of information and knowledge management systems. 38, (1), 16-21.
Tsai, M.-T., & Cheng, N.-C. (2010). Programmer perceptions of knowledge-sharing behavior under social cognitive theory. Expert Systems with Applications. doi:10.1016/j.eswa.2010.05.029.
Van den Hooff, B., & Leeuw van Weenen, F. D. (2004). Committed to Share: Commitment and CMC Use as Antecedents of Knowledge Sharing. Knowledge and Process Management, 11 (1), 13–24.
Wah, C. Y., Menkhoff, T., Loh, B., & Evers, H.-D. (2005). Theorizing, Measuring, and Predicting Knowledge Sharing Behavior in Organizations-A Social Capital Approach. Proceedings of the Annual Hawaii International Conference on System Sciences, 252.
Wang, S & Noe, R. A. (2010). Knowledge sharing: A review and directions for future research, Human Resource Management Review 20. 115–131.
Wasko, M. M., & Faraj, S. (2005).Why should I Share? Examining Social capital and Knowledge Contribution in Electronic Networks of Practice, MIS Quarterly, 29(1), 35-57.
Xue, Y, Bradley, J & Liang, H. (2011). Team climate, empowering leadership, and knowledge sharing. Journal of Knowledge Management, 15 (2), 299 – 312.
Yaghi, k., Barakat, S., Alfawaer, Z.M., Shkokani, M., & Nassuora, A. (2011). Knowledge sharing degree among the undergraduate students: A case study at applied science private university. International Journal of Academic Research, 3(1), 20-24.
Yi, J. (2005). A measure of knowledge sharing behavior: Scale development and validation. IndianaUniversity). ProQuest Dissertations and Theses, 143 p.
Yuen, T.J &. Majid, M.S. (2007).Knowledge-sharing patterns of undergraduate students in Singapore. Library Review, 56 (6), 485-494.
Zawawi, et al. (2011).The Study of Barrier Factors in Knowledge Sharing: A Case Study in PublicUniversity. Management Science and Engineering, 5, (1), 59-70.