ارتباط میان رفتار شهروندی سازمانی و جو سازمانی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز تهران

2 کارشناس ارشد مدیریت دولتی گرایش تشکیلات و روش‌ها

چکیده

رفتار شهروندی سازمانی به دنبال شناسایی، اداره و ارزیابی رفتارهای فرانقشی کارکنانی است که در سـازمان فعالیت می‌کنند و در اثر این گونه رفتارها اثربخشی سازمان ارتقاء می‌یابد. جو سازمانی بعنوان ادراکات فرد از سازمانی است که در آن کار می‌کند و احساسی که فرد نسبت به سازمانش دارد و مشخص کننده فضایی است که به سازمان حکمرانی می‌شود و عملکرد افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هدف از تحقیق حاضر بررسی رابطه رفتار شهروندی سازمانی(OCB) و جو سازمانی است. بر این اساس کلیه کارکنان و مدیران حوزه ستادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری جامعه آماری این تحقیق را تشکیل داده­اند. از نظر هدف، تحقیق از نوع بنیادی است و یک تحقیق توصیفی همبستگی از نوع تحلیل ماتریس همبســتگی یا کواریانس است. برای جمع آوری داده‌ها از پایگاه‌های اطلاعاتی نظیر اینترنت، کتابخانه‌ها، مرکز ثبت اسناد علمی (irandoc) و هم به روش میدانی با استفاده از ابزار پرســـشنامه مبتنی بر 10 متغیر در مقیـــاس پنج نمره‌ای لیکرت استفاده شده است. روش نمونه­گیری تصادفی طبقه‌ای است و اطلاعـــات و داده‌های جمع­آوری شـــده با استفاده از نرم­افزارهای SPSS و لیزرل، از طریق معادلات ساختاری (اس.ای.ام) تحلیل شده اند. نتایج حاصل نشان داده است که رفتار شهروندی سازمانی با جو سازمانی ارتباط مثبت و معناداری دارد و مدل مورد استفاده می‌تواند رفتار شهروندی را در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اندازه‌گیری کند. مدل انتخاب شده برای جو سازمانی نیز می‌تواند جو سازمانی را در وزارت مورد نظر اندازه‌گیری کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relationship between organizational citizenship behavior and organizational climate

نویسندگان [English]

  • Tahereh Feyzi 1
  • Zahra Emadi 2
1 Faculty member of Payame Noor University, Central Tehran
2 Master of Public Administration, Organization and Methods
چکیده [English]

The purpose of present research was to examine relationship between organizational citizenship behavior (OCB) and organizational climate. A stratified random sample of employees in the Ministry of Science, Research and Technology participated in this study. A five point Likert type scale was used for data collection. Data were analyzed using the Structural Equations Modeling (SEM). Results suggested that organizational citizenship behavior has a significant relationship with organizational climate. Further, the model can assess organizational climate in the population in question.

کلیدواژه‌ها [English]

  • organizational citizenship behavior
  • organizational climate

مراجع

آدین، جعفر (1379).  تاثیر جو سازمانی مدارس راهنمایی بر تعهد سازمانی دبیران ناحیه 6 مشهد. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
توره، ناصر (۱۳۸۵).  شناخت عوامل رفتار شهروندی و بررسی ارتباط آن با عملکردسازمانی. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران (پردیس قم).
جمشیدی، علی قلی (1375). بررسی رابطه بین جو سازمانی و اثربخشی رفتاری مدیران. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
حافظ نیا، محمدرضا (1385). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: انتشارات سمت، چاپ دوازدهم.
حسنی کاخکی، احمد و قلی پور، آرین (1386). رفتار شهروندی سازمانی گامی در جهت بهبود عملکرد سازمان در قبال مشتری. فصلنامه پژوهش بازرگانی، ش 45.
رفعتی آلاشتی، کبری (1387). بررسی رابطه تعهد سازمانی و رفتارشهروندی سازمانی در شرکت نفت و گاز پارس. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
ریمون کیوی و لوک وان، کامپنهود (2005). روش تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه عبدالحسین نیک گهر (1386)، تهران: انتشارات توتیا، چاپ دوم.
زارعی متین، حسن، جندقی، غلامرضا و توره، ناصر (1385). شناخت عوامل رفتار شهروندی سازمانی و بررسی ارتباط آن با عملکرد سازمانی. فرهنگ مدیریت، سال چهارم، شماره دوازدهم، 31.
شکرکن، حسین؛ نعامی، عبدالزهرا؛ نیسی، عبدالکاظم؛ و هنرمند، مهناز (1380). بررسی رابطه خشنودی شغلی با رفتار مدنی سازمانی و عملکرد شغلی در کارکنان برخی از کارخانه‌های اهواز. مجله علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره سوم، سال هشتم، ش 3 و 4، ص: 1- 22.
طالب پور، مهدی (1380). تحلیل و تبیین نگرش‌های شغلی مدیران،کارمندان و اعضاء هیات علمی دانشکده‌های تربیت بدنی کشور و ارتباط آن‌ها با جو سازمانی. رساله دکتری، دانشگاه تهران.
مراتب، محسن (1372). بررسی و مقایسه جو سازمانی دانشگاه تهران و اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
مزدرانی، کارمران (1378). بررسی رابطه بین جو سازمانی و تعارض معلمان مدارس راهنمایی شهرستان دماوند. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
منوریان، عباس (1377). جو سازمانی و تاثیر آن بر میزان موفقیت یا عدم موفقیت اصلاح اداری.
مقیمی، محمد (1384). رفتار شهروندی سازمانی از تئوری تا عمل. فرهنگ مدیریت، دانشگاه تهران (پردیس قم)، سال سوم، ش یازدهم، ص 19.
هومن، حیدرعلی (1384). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت، چاپ اول.
 
Bateman, T. S., & Organ, D. W. (1983).Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 26, pp. 578- 595.
Bolino, Mark., & Turnley, William. (2003). Going the extra mile: cultivating and managing employee citizenship behavior, Academy of Management Executive, Vol. 17, No. 3, pp. 60-71.
Borman., P. A. & Motwidlo (2001). Personality predictors of citizenship performance. International Journal of Selection and Assessment, Vol. 9. No. 1/2, pp. 52-63.
Brief, A. P., & Motowidlo, S. J. (1986). Priscilla organizational behaviors. Academy of Management Review, 11, pp. 710-725.
Cadona, P., Lawrence, B. S., & Bentler, P. M. (1999).  The influence of social and work exchange relationship on organizational citizenship Behavior. Spain, Madrid: University of Navarra.
Carmeli, A. (2005). Exploring determinants of job involvement: An empirical test among senior executives. International Journal of Manpower, Vol. 26, No. 5, pp. 457-72.
Chen, X. P., Hui, C. & Sego , D. J. (1998). The role of organizational citizenship behavior in turnover: Conceptualization and preliminary tests of key hypotheses. Journal of Applied Psychology, 83, pp. 922-931.
Denison, D. R. (1996). What is the difference between organizational culture and organizational climate. Academy of Management Review, Vol. 21, No. 3, pp. 619- 654.
Hodson, R. (2002). Management citizenship behavior and its consequences. Work and Occupations, Vol. 29, No. l, pp. 64-96.
Katzell. R. A, Thampson. D. E., & Guzzo. R. A. (1992). How job satisfaction and job performance are and aren't linked job satisfaction.New York: Lexington books, pp. 195- 217.
Kumar, R. (2005). Organizational citizenship performance in non organizations development of scale. Lim hostel.
Litwin, G. & Stringer. R. (1966). Motivation and organizational climate. Boston: HarvardUniversity Press.
Mackenzi, S. B., Podsakoff, P. M. & Fetter, R., (1993). The impact of organizational citizenship behavior on evaluations of sales performance. Journal of Marketing, 57, pp.70-80.
Michael D. (2001),Organizational Citizenship Behavior in schools and its Relationship to school Climate. Journal of School Leadership, Vol. 11, pp. 424-447.
Organ, D. W. (2005). OCB in context of organization theory. PXD, p. 46.
Padsakoff, D., Mackenzie, C., Paine R., & Bachrach, C. (2000).Organizational citizenship behaviors: A critical review or the theoretical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, Vol. 26, No. 3, pp. 513-563.
Prichard, R. D. & Karasick, B. W. (1973). The effect of organizational climate on managerial job performance and job satisfaction. Organizational Behavior and Human Performance, p. 126.
Smith, C. A., Organ, D. W., & Near, J. P. (1983). Organizational citizenship behavior: Its nature and antecedents. Journal of Applied Psychology, Vol. 68, pp. 655-663.
Turnipseed, D. & Murkison, G. (1996). Organization Citizenship behavior: an examination of the influence of the workplace. Leadership & Organization Development Journal, Vol. 17, No. 2, pp. 42- 47.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار