تاثیر سبک‌های تربیتی والدین بر انجام اعمال عبادی فرزندان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه الزهرا (س)

2 دانشیار دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

یکی از مهم­ترین نهادهای اجتماعی، خانواده است که  تأثیری عمیق بر تربیت معنوی و دینی فرزندان دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی شیوه فرزندپروری والدین و تأثیر آن بر چگونگی انجام اعمال عبادی دانش‌آموزان دختر سوم راهنمایی است. پژوهش از نوع توصیفی–تفسیری است که با استفاده از روش کمی و کیفی (آمیخته) انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل، دانش‌آموزان دختر سال سوم راهنمایی شهر تهران و مادران آن‌ها است که در بخش کمی پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی و در بخش کیفی به­روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شد. حجم نمونه در بخش کمی پژوهش 70 دانش‌آموز و در بخش کیفی 18 دانش‌آموز (دختر) و مادران آن‌ها بود که در مجموع 36 نفر می‌شدند. در بخش کمی با ارائه پرسش­نامه استاندارد شده بامریند به نوجوانان، سه شیوه فرزندپروری مقتدر، سهل‌گیر و مستبد که توسط والدین اعمال می‌شود تعیین شد. در بخش کیفی پژوهش مصاحبه عمیق انجام شد. یافته‌ها تجزیه و تحلیل، مقایسه و نتیجه‌گیری شد. نتایج نشان داد که تعداد نوجوانان دارای والدین سهل‌گیر بیشتر از والدین مقتدر و مستبد بودند. هم­چنین نوجوانان دارای والدین مقتدر از نظر انجام عبادات در وضعیت مطلوب‌تری نسبت به نوجوانان دارای والدین مستبد و سهل‌گیر بودند. بدین‌معنا که رفتار و عملکرد درست والدین مقتدر توانسته الگوی خوبی برای فرزندان باشد. در میان اعمال عبادی، تمامی نوجوانان در مرتبه نخست، به روزه‌های ماه رمضان، در مرتبه دوم، خواندن نماز و در مرتبه سوم به قرائت قرآن توجه داشتند. ایشان در انجام اعمال عبادی به جز تأثیر خانواده بر تأثیر معلمین درس مطالعات دینی، برنامه‌های مذهبی مدارس، دوستان و اقوام و مطالعه کتاب نیز اشاره نمودند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effects of Parents' Child Rearing Styles on Children's Performing Ritualistic Acts

نویسندگان [English]

  • Zahra Bigdeli 1
  • Tayebeh Mahrouzadeh 2
1 Master of Philosophy of Education, Al-Zahra University
2 Associate Professor of Al-Zahra University
چکیده [English]

Family is one of the most important social units that could have powerful and profound effects on the children's spiritual and religious education. In this research we study different parenting styles and their effects on the fulfillment of religious duties among third-year junior high school girls who are at grade eighth. The type of this research is descriptive-hermeneutic. The methodology of this research is qualitative and quantitative (mixed method).Statistical population of this research includes third-year junior high school girls and their mothers. The sample set was collected using random sampling for the quantitative method and purposive sampling for the qualitative method. The sample size was seventy girls for the quantitative method and eighteen girls and their mothers (36 participants) for the qualitative methods. In quantitative methods, teenagers were asked to fill in Baumrindʼs standardized questionnaire. The results suggested three different educational styles used by students’ parents; authoritative, authoritarian and permissive. For the qualitative method in-depth interviews were conducted. The findings of the research were analyzed and compared and conclusions were drawn. The results showed that the numbers of teenagers who had permissive parents were more than teenagers with authoritative and authoritarian parents. In addition, it was found out that the teenagers with authoritative parents were in a more ideal situation than the teenagers with authoritarian and permissive parents in terms of fulfilling their worship. It means that the correct behavior of authoritative parents; they have been able to be a good model for the children. Among the worships all the teenagers paid attention firstly to fasting in Ramadan month, secondly, saying their prayers, and lastly, reading the holy Quran. In addition to the effects of parents, they also mentioned religious studies teachers, religious programs at school, friends, relatives, and reading books as effective factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • family
  • parenting style
  • religious education
  • worship
  • third – year junior high school girls

مراجع

استافورد، لورا؛ به یر، جری (1377). تعامل والدین و کودکان. مترجمان محمد دهگانپور و مهرداد خرازچی. تهران: انتشارات رشد.
اسعدی، سیدحسن (1386). نقش خانواده در آموزش نماز. مجموعه مقالات نماز و خانواده. شانزدهمین اجلاس سراسری نماز. ص 89-67.  
برجعلی، احمد (1380). تحول شخصیت در نوجوان. انتشارات ورای دانش.  
بهشتی، محمد و دیگران (1379). زیرنظر علیرضا اعرافی، آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن. جلد دوم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
تقی‌زاده طبسی، افسانه (1385). رابطه ویژگی‌های سخت روی با شیوه‌های فرزندپروری دانشجویان سال اول دانشگاه الزهرا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا.
خمینی، روح اله (بی تا). اسرار الصلاه. نشر آثار امام خمینی.
داودی، محمد (1383). سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت. (ج 2)، قم: انتشارات حوزه و دانشگاه.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1377). سیری در تربیت اسلامی. چاپ سوم، مؤسسه نشر و پژوهشات ذکر.
رضایی، مریم (1375). بررسی رابطه شیوه‌های فرزندپروری مادران، سهل‌گیر، مقتدر، استبدادی، و بلوغ اجتماعی دانش‌آموزان اول، دوم، سوم راهنمایی منطقه 6 تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا.
زند وکیلی، مهدی (1379). خانواده نقش و عملکرد آن در تربیت دینی. ششمین مجمع علمی جایگاه تربیت، تربیت دینی روانشناسی تربیتی کودکان و نوجوانان. وزارت آموزش و پرورش.
شریعتمداری، علی (1374). روانشناسی تربیتی. چاپ هشتم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
شریفی، حسن پاشا (1379). چگونگی شکل‌گیری نگرش دانش‌آموزان. مجموعه مقالات سمپوزیوم جایگاه تربیت در آموزش و پرورش دوره ابتدایی.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1336). اخلاق ناصری. به تنقیح و تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: چاپخانه زر.
قلی‌زاده برهانی، پاله (1385). بررسی تأثیر خانواده و کتاب‌های درس دینی بر هویت دینی دختران دوره پیش دانشگاهی تبریز. دانشگاه الزهرا کارشناسی.
کدیور، پروین (1379). روانشناسی تربیتی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
ماسن و همکاران (1384). رشد شخصیت کودکان. ترجمه مهشید یاسایی، تهران: نشر مرکز.
محمدی، حسن (1378). علل نمازگریزی و نقش رسانه در گسترش نماز. قم مرکز پژوهش‌های اسلامی.
ملک مکان، مراد (1378). بررسی رابطه نگرش مادر نسبت به شیوه‌های فرزندپروری با یادگیری خودتنظیمی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان راهنمایی آباده. پایان‌نامه کارشناسی ارشد تربیت معلم.
طبرسی، فضل بن حسن (1339). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. وقف علی تصحیحه و تحقیقه و التعلیق علیه هاشم الرسولی المحلاتی. بروت: دار احیاء التراث العربی.
 
Baumrind,D.(1967). Child are Practices anteceding three pattern of preschool behavior. Genetic Pesychologhy Monographs.
Goldman, Ronald (1964). Religious Thinking from childood to A dolescence. London, Routledge and kegan paul.
Hammudah, Abd a l Ali (1977). The Family Structure in Islamic. American Frust Publication.
Harris, Judith R. (1998). The Nurture Assumtion: Why children Tun out the way they Do. New York Times.
Kushner, Harolds (1971). When chilren ask About God. A Guide for parents who Dont Always Have All the Answer. New York, Schocken Books.
Maccoby, EE and Martin, JA (1983). Socialization in the context of the the family: parent-child intergction. 4th edition , New York wiley.
Mckay M. (2006). Parenting Practices in emerging adulthood: Development of a new measure. Thesis, Brigham young university.
Rousseau, J.J. (1762). Emil ou De education.
Santrock, J.W. (2007). A topical approach to life - span development. Third Ed. New York: Mc Graw-Hil.
Tibawi, A.L. (1979). Islamic Education. London, Headley Brothers.
White, F., Hayes, B. & Livesey, D. (2005). Developmental Psychology: From Infancy to Adulthood. NSW: pearson Education Australia.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار