اندیشههای تازه و دگرگونیهای اساسی که در قلمرو مدیریت منابع انسانی پدید آمده، موجب شده تا راه برای بهرهگیری از توان تخصصی کارکنان میسر شود و توجه مدیران به کارکنان بهعنوان مهمترین سرمایه سازمان، معطوف گردیده است. این امر موجب طراحی و تدارک برنامههای گسترده و متنوع جهت ارتقای توان تخصصی و حرفهای کارکنان، بالندگی، رضایت، دلبستگی و بهبود کیفیت زندگیکاری آنان نیز شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت زندگیکاری و تبیین نقش پیشبینیکننده مؤلفههای آن با توانمندسازی روانشناختی معلمان مدارس ابتدایی شهر بیرجند انجام شده است. روش پژوهش، توصیفی- همبستگی و جامعه آماری پژوهش، کلیهمعلمان پایه چهارم و پنجم مدارس ابتدایی در سال تحصیلی 90-1391 بودهاند. حجم نمونه با توجه به جدول کرجسی و مورگان، 188 نفر برآورد و به صورت تصادفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری دادهها دو پرسشنامه کیفیت زندگیکاری والتون (1973) و توانمندسازی روانشناختی اسپریتزر (1995)، که اعتبار آنها به کمک آلفای کرونباخ به ترتیب 895/0 و 827/0 تعیین گردید. نتایج نشان داد وضعیت کیفیت زندگیکاری و توانمندسازی روانشناختی معلمان در سطحی بالاتر از میانگین بود. بین کیفیت زندگیکاری و مؤلفههای آن بهغیر از مؤلفه "فضای کلی زندگی" با توانمندسازی روانشناختی رابطه معنیداری وجود دارد. از بین مؤلفههای کیفیت زندگیکاری، به ترتیب اولویت "وابستگی اجتماعی زندگیکاری"، " تأمین فرصت رشد و امنیت مداوم" و "توسعه قابلیتهای انسانی"، پیشیبینیکنندههای معنیداری برای توانمندسازی روانشناختی هستند. بین مؤلفههای کیفیت زندگیکاری و مؤلفههای توانمندسازی روانشناختی، معلمان مرد و زن در مجموع تفاوت معنیداری وجود دارد.
ابطحی، س.، و عابسی. (1386). توانمندسازی کارکنان. کرج: مؤسسه تحقیقات و آموزش مدیریت.
احمدی، پ.، صفری کهره، م.، و نعمتی، س. (1390). مدیریت توانمندسازی کارکنان. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
اسمیت، ج. (1381). توانمندسازی کارکنان. ترجمه سعید باقریان. تهران: خرم.
انصاری، م، رحمانی یوشانلوئی، ح، اسکویی، و، و حسینی، ا. (1390). شناسایی عوامل و طراحی مدل مفهومی توانمندسازی نیروی انسانی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات (مطالعه موردی). مدیریت دولتی، 3(7)، 23-40.
ایزدی یزدانآبادی، ا.، و نوشهور، ح. (1389). ویژگیهای شغلی دبیران و رابطه آن با توانمندسازی. فصلنامه پژوهش مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، 2(3)، 167- 187.
پرداختچی، م، احمدی، غ، و آرزومندی، ف. (1388). بررسی رابطه بین کیفیت زندگیکاری و فرسودگی شغلی مدیران و معلمان مدارس شهرستان تاکستان. فصلنامهی رهبری و مدیریت آموزشی، 3(3)، 25-50.
پرداختچی، م.، قهرمانی، م.، و گلدوست جویباری، ی. (1388). کیفیت زندگیکاری. تهران: به آوران.
تورانی، س، یزدی فیضآبادی، و، و گوهری، م. (1387). رابطه جو توانمندسازی با ادراک کارکنان در بیمارستانهای آموزشی کرمان. فصلنامه پژوهشی مدیریت سلامت،ا (31)، 17-26.
خورسندی، م، جهانی، ف، رفیعی، م، و فرازی، ع. (1389). کیفیت زندگیکاری مرتبط با سلامتی کارکنان ستاد و بیمارستانهای تابع دانشگاه علوم پزشکی اراک 1387. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، 13(1)، .40-48.
داوودی، س. (1377). بررسی کیفیت زندگیکاری بر رضایت شغلی و حوادث شغلی در بین کارکنان عملیاتی شاغل در مجتمع فولاد مبارکه. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی تهران.
دولان، ش.، و شولر، د. (1375). مدیریت امور کارکنان و منابع انسانی. ترجمه محمدعلی طوسی و محمد صائبی. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
سلیمانی، ن.، و مطهری، ا. (1388). رابطهی توانمندسازی و تعهد شغلی مدیران در مدارس استان سمنان. دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامهریزی درسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 23، 101-122.
سیدعامری، م، محرمزاده، م، و قلیزاد، ل. (1388). وضعیت شاخصهای توانمندسازی و ارتباط آن با عوامل فردی در بین مربیان ادارهی کل تربیت بدنی شهر ارومیه. مدیریت آموزشی، (2)، 21-34.
صیادی تورانلو، ح، جمالی، ر، و منصوری، ح. (1388). بررسی رابطه بین کیفیت زندگیکاری و تعهدسازمانی: مطالعهی موردی کارکنان آموزش و پرورش یزد. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 5(1)، 113-136.
ضیایی بیگدلی، م. (1388). بررسی نقش اجتماعی سازمان کار بر کیفیت زندگیکاری کارگران کارخانههای صنعتی (مطالعه موردی استان آذربایجان شرقی). جامعه شناسی کاربردی، 21(37)، 105- 122.
عبدالهی، ب.، و نوه ابراهیم، ع. (1386). توانمندسازی کارکنان کلید طلایی مدیریت منابع انسانی. تهران: ویرایش.
عنایتی، ت، صالحی، م، و خوشباور رستمی، ر. (1389). بررسی کیفیت زندگیکاری کارکنان آموزش و پرورش. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، (3)، 159-175.
فرنیا، م.، و شجاعی، خ. (1388). بررسی رابطه بین کیفیت زندگیکاری مدیران با بهرهوری آنان در مدارس شهرستان سردشت در سال تحصیلی 1388-1387 علوم تربیتی، 2(5)، 161-184.
قلیفر، ا، حجازی، س، حسینی، س، و رضایی، ع. (1390). تحلیل عاملی تأییدی مؤلفههای لازم برای ارتقای توانمندی اعضای هیأت علمی دنشکدههای کشاورزی ایران. فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، (60)، 37- 58.
کامینگز، ت.، اورلی، ج، و کریستوفر،. (1375). توسعه سازمان و تحول. ترجمه عباس محمدزاده. تهران: مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.
کفاشی، م.، و حاتمی نژاد، د. (1388). بررسی و تبیین عوامل مؤثر بر توانمندسازی کارکنان بخش درمان تأمین اجتماعی استان گلستان در سال 1388. فصلنامه پژوهش اجتماعی، 2(5)، 64-95.
کینلا، د. (1383). توانمندسازی منابع انسانی. ترجمهی مهدی ایران نژاد پاریزی و معصومعلی سلیمیان. تهران: ایران.
محمدی، ا، سرهنگی، ف،عبادی، ع، دانشمندی، م، رئیسیفر، ا، امیری، ف، و حاجی امینی، ز. (1390). ارتباط مشکلات روانشناختی با کیفیت زندگیکاری پرستاران بخشهای مراقبت ویژه. مجله پرستاری مراقبت ویژه، 4(3)، 135-140.
مورهد، گ.، و گریفین، ر. (1374). رفتارسازمانی. ترجمه غلامرضامعمارزاده. تهران: مروارید.
موغلی، ع، حسنپور، ا، و حسنپور، م. (1388). بررسی ارتباط بین توانمندسازی و تعهدسازمانی کارکنان در مناطق نوزدهگانهی سازمان آموزش و پرورش شهر تهران. نشریهی مدیریت دولتی، 1(2)، 119-132.
میرکمالی، س.، و نارنجی ثانی، ف. (1387). بررسی رابطهی کیفیت زندگیکاری و رضایت شغلی بین اعضای هیئت علمی دانشگاههای تهران و صنعتی شریف. فصلنامهی پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، (48)، 71-101.
میرکمالی، س.، و ناستیزایی، ن. (1389). بررسی رابطهی توانمندسازی روانشناختی با رضایت شغلی در پرسنل پرستاری. فصلنامه دانشکدهی پرستاری و مامایی ارومیه، 8 (2)، 104-113.
نورشاهی، ن.، و سمیعی، ح.(1390). بررسی کیفیت زندگیکاری اعضای هیئت علمی دانشگاههای دولتی ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن. فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، (59)، 91-114.
یوسفی سعیدآبادی، ر، حسنزاده،ر، و اسماعیل تبار، ف. (1389). رابطه رهبری خدمتگزار و کیفیت زندگیکاری کارکنان در سازمان بیمه خدمات درمانی تهران. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، (3)، 31-48.
Bangkoedphol, P. (2007). Relationships between Factors, quality of working life and job performance of professional nurses in private hospitals, A thesis submitted in partial Fulfillment of the requirements for the degree of master ofnursing management. Mahidol University.
Considine, G. & Callus,R.(2001)." The Quality of work life of Australian Employees the development of an index". AC/RRT Working paper 73. University of Sydney
Nelson, E. &Mona, E. (1997).The relationship between teacher empowerment and principal leadership styles .unpublished Doctoral dissertation, Pennsylvania state university.
Spreitzer, G. M. (1995)."Psychological empowerment in the workplace:Dimension. Measurement and validation". Academy of management Journal, 1372-1445.
Walton, R. E. (1973). "Quality of work life:What is it"?Sloan management review, Fall.