نقش ویژگی‌های شخصیتی و شغلی معلمان در پیش‌بینی تعهد سازمانی آنان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف اصلی این پژوهش، مطالعه نقش ویژگی‌های شخصیتی و شغلی در پیش‌بینی تعهد سازمانی معلمان بود. برای دست‌یابی به این هدف از روش پژوهش همبستگی از نوع معادلات ساختاری استفاده شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه معلمان زن رسمی و قراردادی مدارس ابتدایی دخترانه دولتی شهر سبزوار می‌باشد. از این مجموع، 175 نفر با روش نمونه‌گیری سهمیه‌ای به‌عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری داده‌های مورد نیاز از پرسشنامه ویژگی‌های شخصیتی نئو، پرسشنامه ویژگی‌های شغلی هاکمن و اولدهام و پرسشنامه محقق ساخته تعهد سازمانی استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که تعهد سازمانی معلمان در ابعاد تعهد به آموزش و پرورش، تعهد به مدرسه، تعهد به همکاران و تعهد به وظایف آموزشی در وضعیت مطلوبی قرار دارد. علاوه بر این نتایج نشان دادکه تعهد سازمانی معلمان هم‌زمان از طریق تعامل ویژگی‌های شخصیتی و شغلی آنان قابل پیش‌بینی نیست. این درحالی است که ویژگی شخصیتی برون‌گرایی و ویژگی‌های شغلی تنوع مهارت، اهمیت شغل و بازخورد در تحلیل‌های جداگانه قادر به پیش‌بینی تعهد سازمانی معلمان می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Personality Characteristics and Job Characteristics in Predicting Organizational Commitment of Teachers

نویسندگان [English]

  • Zahra Navi 1
  • Mojtaba Bazafshan Moghadam 2
  • Rezvan Hosseingholizadeh 2
  • Hosein Kareshki 3
1 Master student of educational management at Ferdowsi University of Mashhad
2 Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Ferdowsi University of Mashhad
3 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The purpose of this study is to examine the role of Personality Characteristics and job characteristics in Predicting organizational commitment of teachers. For this purpose, the correlation research method was used. 175 of the elementary school female teachers were selected as the sample. Three questionnaires were used for collecting data including NEO Personality characteristics questionnaire, Hackman and Oldham Job Characteristics questionnaire and organizational commitment questionnaire. The Results of this study showed organizational commitment of teachers including commitment to education, school commitment, commitment to colleagues and commitment to teaching duties is in good condition. In addition, the results showed that teachers’ organizational commitment can’t be predicted simultaneously through Personality and job characteristics. While, personality characteristic of extraversion and the job characteristics of diversity of skills, job importance and feedback are able to predict organizational commitment of teachers in the separate analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • organizational commitment
  • personality characteristics
  • job characteristics
  • teachers

مراجع

امامی، مصطفی. (1387). تعهد سازمانی و عوامل موثر بر آن. راهبرد انجمن پردیس قم دانشگاه تهران، 1،1، 144-127.
امیدی ارجنکی، نجمه. (1387). بررسی رابطه بین ویژگی‌های شغلی با تعهد سازمانی و دلبستگی شغلی کارکنان پتروشیمی اصفهان. دانشگاه اصفهان: پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی.
انیسی، جعفر؛ مجدیان، محمد؛ جوشن لو، محسن و گوهری کامل، زهرا. (1390). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه پنج عاملی نئو در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 5، 4، 355- 351.
ایزدی یزدان آبادی، احمد و نوشه ور، حدیث سادات. (۱۳۸۹). ویژگی‌های شغلی دبیران و رابطه‌ی آن با توانمندسازی. فصلنامه دارای رتبه علمی - پژوهشی (علوم انسانی)، ۲، 3-4 (شماره پیاپی ۷ و ۸)، 167- 187.
پاشا، غلامرضا؛ خدادادی، فریده. (1387). بررسی رابطه بین ویژگی‌های شخصیتی و شغلی کارکنان با تعهد سازمانی آنان در سازمان آب و برق اهواز. یافته‌های نو در روان‌شناسی ، 2، 6، 54-65.
تابع بردبار، فریبا؛ کاظمی، سلطانعلی و رنجبران، جبار. (1389). رابطه سلامت روان و عملکرد شغلی بر اساس ویژگی شخصیتی معلمان در راستای یک مدل علی. مجله روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 1، 2. 23-13.
ثناگو، اکرم؛ نیکروش، منصوره و دباغی، فاطمه. (1384). بررسی مفهوم تعهد سازمانی از دیدگاه اعضای هیأت علمی پرستاری و مامایی. مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران، 52، 92-83.
جزایری، زبیده؛ نعامی، عبدالزهرا؛ شکرکن، حسین و تقی پور، منوچهر. (۱۳۸۵). بررسی روابط ساده و چندگانه ویژگی‌های شخصیتی با تعهد حرفه‌ای در پرستاران برخی از بیمارستان‌های شهر اهواز. مجله علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
حاجلو، نادر؛ صبحی قراملکی، ناصر و بهرامی رضاقی، حسین. (1392). پیشایندهای روان شناختی تعهد سازمانی. مجله روانشناسی مدرسه،  2، 2، 74– 58.
حسنی،  محمد؛  مصطفی نژاد، هلاله؛  مصطفی نژاد، چیمن و شهودی،  مریم. (1394). تاثیر تجربه و عوامل سازمانی بر تعهد حرفه ای معلمان ( آزمون نقش میانجی خودکارآمدی معلم و هویت سازمانی).  فصلنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت،  6، 1، 20- 1.
حسینی، سید عبدالرضا؛ اسکندری، مجتبی و شایق، صادق. (۱۳۹۰). بررسی میزان تعهد سازمانی پایوران سازمان پدافند غیرعامل کشور، فصلنامه توسعه مدیریت و منابع انسانی و پشتیبانی، ۶، ۲۰، 130-103.
خنیفر، حسین؛ مقیمی، سید­ محمد؛ جندقی، غلامرضا؛ طاهری، فاطمه و سیار، ابوالقاسم. (۱۳۸۸). شناخت شخصیت مدیران. لازمه‌ی مدیریت رفتار سازمانی. فصلنامه مدیریت سلامت، ۳۷، 56-49.
خوشنود، الهام. (۱۳۹۰). بررسیتأثیرابعاداصلیشغلبرمیزانتعهدسازمانیکارکنانسازمانتأمیناجتماعیشهرستانسنندج. دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج: پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، بازیابی: 27/6/91. از سایت دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج به آدرس: www.iausdj.ac.ir/research/Pages/thesis.aspx       
دهقان، سیده مهدیه. (1390). رابطه ویژگی‌های شغلی و رفتار شهروندی سازمانی کارکنان دانشگاه فردوسی مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی. دانشگاه فردوسی مشهد: دانشکده علوم تربیتی.
رابینز، استیفن. (1378). مدیریت رفتار سازمانی، (ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی). تهران : انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
زکی، محمدعلی. (1387). تعهد سازمانی معلمان و بررسی عوامل موثر بر آن. مجلهعلومانسانی دانشگاهامامحسین، تعلیموتربیتاسلامی(8)، 17، 77، 124- 97.
ساکی، رضا؛ قلی پور هفتخوانی، زهره و رضایی، منیره. (1389). بررسی رابطه تعهد سازمانی معلمان با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان در مدارس راهنمایی دخترانه منطقه 6 شهر تهران. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 4، 3، 85- 61.
سبزی پور، امیر؛ رشنودی،  بهزاد؛  امیری، سمیه و کرم الهی، علی. (1393). رابطه بین تیپ شخصیتی درونگرایی- برونگرایی با میزان رضایت شغلی و تعهد سازمانی معلمان. ).  فصلنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت ، 5، 2، 194-181.
سمیعی، حسین. (1375). بررسی رابطه خصوصیات شخصی و ویژگی‌های شغلی با تعهد سازمانی مناطق پنج‌گانه شهرداری اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
شریفی، سمانه؛ سلیمی، قربانعلی و احمدی، سید احمد. (1389). بررسی رابطه ویژگی‌های شخصیتی با تعهد سازمانی در مدیران و معلمان مدارس ابتدایی، راهنمایی و متوسطه شهرستان خوانسار. فصلنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، سال اول، 4، 106- 81.
 شمس مورکانی، غلامرضا؛  بوستان کار، مریم و  علی یاری، سعادت. (1391). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و تعهد سازمانی نیروی انسانی: یک مطالعه موردی. دو فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌‌های آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران.5، 9، 49 – 34.
عباسی، عباس و سلیمانی، مریم. (1389). رابطه بین پنج بعد شخصیت و تعهد سازمانی کارمندان سازمان‌های دولتی شهرستان اصفهان، بازیابی: 2/5/90. از سایت مرجع دانش به آدرس:   http://www.civilica.com/Paper-MOELMI01-MOELMI01_054.html  
کوزه چیان، هاشم؛ زارعی، جواد و طالب پور، مهدی. (1382). بررسی ارتباط تعهد سازمانی و رضایت شغلی مدیران و معلمان مرد تربیت بدنی آموزشگاه‌های استان خراسان، فصلنامه المپیک، 11، 1 و 2 (پیاپی 23)، 52-43.
مأمن پوش، مریم. (۱۳۸۸). بررسیرابطهتیپشخصیتی(برونگرا – درونگرا) بارضایتشغلیوتعهدسازمانیکارکنان  ذوب‌آهناصفهان. بازیابی: 3/ 2/ 91. از سایت راسخون به آدرس: http://www.rasekhoon.net/article/print-28270.aspx
نظری، فرهاد؛ سوری، ابوذر و عیدی، حسین. (1394). پیش بینی تعهد سازمانی معلمان تربیت بدنی استان کرمانشاه از طریق امنیت شغلی و مولفه های آن. پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، دوره  11، شماره  21، 183- 175.
نیازی، شهریار و قیسوندی، حمید. (1390). فرآیند تعهد سازمانی در حیطه آموزش عالی با تاکید بر سطح تعهد سازمانی اعضاء هیأت علمی و دستیاران علمی دانشگاه پیام نور استان کرمانشاه. بازیابی: 12/ 11/ 90. از سایت مرجع دانش به آدرس:
http://www.civilica.com/Paper-CORGEDU01-CORGEDU01_017.html
یاسینی، علی؛ محمدی، فایق و یاسینی، طاهره. (1393). تأثیر رهبری توزیع شده بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی معلمان مدارس ابتدایی کرج (بررسی نقش میانجیگری متغیر خوش بینی تحصیلی معلمان). دو فصلنامه مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی. دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران،  7، 12.
Allen, N. J., Meyer, J.P. (1990). The measurement and antecedents of effective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
Beck, K., & Wilson, C. (2001). Have We Studied, Should We Study and Can We Study the Development of Commitment? Methodological Issus and the Developmental Study of Work - related Commitment. Human Resource Management Review, 11, 257- 278.
Bienstock, C.C., Demoranville, W. C., & Smith, K. R. (2003). Organizational citizenship behavior and service quality. Journal of services marketing, 17(4), 357-378.
Celep, Cevat. (2000). Teachers' Organizational Commitment in Educational Organizations. National Forum of Teacher Education Journal, 10(3) , 82-95. Available from:
Cohen, A. (2007). Commitment before and after: An evaluation and reconceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 3, 356-375.
Dawely, D. D., Stephens, R. D. & Stephens, D.B. (2005). Dimensionality of organizational commitment in volunteer workers chamber of commerce board members and role fulfillment. Journal of vocational behavior, 67, 511-525.
Dee, J. R., Henkin, A. B. & Singleton, C. A. (2006). Organizational commitment of teachers in urban schools: Examining the effects of team structures. Urban Education, 41(6), 603-627.
Hulpia, H., Devos, G. & Van Keer, H. (2011). The Relation between School Leadership from a Distributed Perspective and Teachers’ Organizational Commitment: Examining the Source of the Leadership Function. Educational Administration Quarterly, 47(5), 728-771.
Hulpia, H., Devos, G. & Van Keer, H. (2011). The Relation between School Leadership from a Distributed Perspective and Teachers’ Organizational Commitment: Examining the Source of the Leadership Function. Educational Administration Quarterly, 47(5), 728-771.
Kanchana, P. NA., & panchanatham, DR. N. (2012). Analytical study on organizational commitment with reference to Tamil nadu papers limited, kagidapuram, karur district .International Journal Multidisciplinary Research, 2(1), 77-89.
Katsikea, E., Theodosiou, M., Perdikis, N., & Kehagias, J. (2011). The effects of organizational structure and job characteristics on export sales managers’ job satisfaction and organizational commitment. Journal of World Business, 46, 221–233.
Kondratuk, T.B., Hausdorf, P.A., Korabik, K. & Rosin, H.M. (2004). Linking career mobility with corporate loyalty: How does job change relate to organizational commitment? Journal of Vocational Behavior, 65, 332–349.
Kwan Cho, Y. (2012). The Relationship between the Catholic Teacher’s Faith and Commitment in the Catholic High School. Journal of Inquiry and Practice, 15(2), 117-139.
Lee, J., Zhang, Z. & Yin, H. (2011). A multilevel analysis of the impact of a professional learning community, faculty trust in colleagues and collective efficacy on teacher commitment to students. Teaching and Teacher Education, 27, 820-830.
Malik, M., Nawab, S., Naeem, B. & Danish, R. (2010). Satisfaction and Organizational Commitment of University Teachers in Public Sector of Pakistan. International Journal of Business and Management, 5(6), 17-26.
Mowday, R. T., Steers, R. M. & Porter, L.M. (1979). The Measurement of Organizational Commitment. Journal of Vocational Behavior, 14, 224–247.
Nartgun, S., & Menep, I. (2010). The analysis of perception levels of elementary school teachers with regard to organizational commitment. International Journal of Human Sciences, 7(1), 122 -131.
Nir, A. E. (2002). School-based management and its effect on teacher commitment.International Journal of Leadership in Education, 5(4), 323-341.
Panaccio, A. & Vandenberghe, Ch. (2012). Five-factor model of personality and organizational commitment: The mediating role of positive and negative affective states. Journal of Vocational Behavior, 80, 647–658
Shagholi, R., Zabihi, M. R., Atefi, M. & Moayedi, F. (2011). The consequences of organizational commitment in education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 246–250.
Steyrer, J., Schiffinger, M. & Langb, R. (2008). Organizational commitment: A missing link between leadership behavior and organizational performance? Scandinavian Journal of Management, 24, 364-374.
WeiBo, z., Kaur, Sh. & Jun, W. (2010). New development of organizational commitment: A critical review (1960 - 2009). African Journal of Business Management, 4(1), 12-20.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار